نگاهی به نسبت های مالی مورد استفاده در بدهی ها

پیش از این به تعریف بدهی و انواع آن پرداختیم و به دنبال آن در این مقاله به بررسی نسبت های مالی مورد استفاده در این مبحث می پردازیم. کلیه بدهی ها شبیه به دیونی هستند که می بایست در آینده به اعتباردهندگان پرداخت شوند. و به همین دلیل ما در تجزیه و تحلیل نسبت ها گاه به جای واژه بدهی ها از واژه قرض یا دین استفاده می کنیم که منظورمان همان بدهی است. نسبت های مالی زیر برای تجزیه و تحلیل بدهی های مالی مورد استفاده قرار می گیرند :

1.   نسبت بدهی

نسبت بدهی به مقایسه کل بدهی شرکت (بدهی بلندمدت به علاوه بدهی کوتاه مدت) با کل دارایی های آن می پردازد.

فرمول نسبت بدهی =  مجموع دارایی ها / مجموع بدهی ها

• این نسبت دیدی کلی از پولی که شرکت با قرض و بدهی به دیگران مورد استفاده قرار داده است به ما می دهد.
• گاهی اوقات تحلیل گران از نسبت مالی بدهی به عنوان مقیاسی برای توان شرکت به پرداخت تمام بدهی هایش در صورت ورشکستگی و فروش تمام دارایی هایش استفاده می کنند.
• بدترین چیزی که می تواند برای یک شرکت اتفاق بیافتد این است که این نسبت از 1 بیشتر باشد که به این معنی است که بدهی های شرکت از پولی که می تواند با فروش دارایی هایش به دست آورد بیشتر است.
• در نتیجه هر چه مقدار این نسبت اهرمی کمتر باشد موقعیت شرکت قوی تر خواهد بود و سرمایه گذاری در چنین شرکتی با ریسک کمتری همراه خواهد بود.
• اگرچه به طور کلی بخش جاری مجموع بدهی ها یعنی همان بدهی های جاری (شامل بدهی های عملیاتی مثل حساب های پرداختنی و مالیات قابل پرداخت) چندان ریسکی ندارند و نیازی به پرداخت آنها از طریق فروش دارایی ها نیست. شرکت اصولا آنها را از طریق پول نقد و یا دارایی های جاری خود تامین می کند.

پس می توان گفت با اصلاح این نسبت به نسبت بدهی های بلند مدت به دارایی ها تصویر بهتری از موقعیت شرکت خواهیم داشت.

2.   نسبت بدهی به ارزش ویژه

این نسبت به ما ایده ای در مورد مقایسه کل بدهی های یک شرکت به کل ارزش ویژه صاحبان سهام می دهد.

فرمول نسبت بدهی به ارزش ویژه = ارزش ویژه صاحبان سهام / مجموع بدهی ها

• این نسبت به ما می گوید که چه میزان از سرمایه ی شرکت به وسیله تامین کنندگان، بستانکاران و اعتباردهندگان به دست آمده است و چه میزان به وسیله سهام داران سرمایه گذاری شده است.
• این نسبت مالی همچنین ساختار سرمایه ای شرکت را بازگو می کند. هرقدر که این نسبت کمتر باشد میزان نفوذ سایر عوامل کمتر و موقعیت ارزش ویژه شرکت قوی تر است.
• همچون نسبت قبل شما می توانید نسبت بدهی های بلند مدت به ارزش ویژه را نیز با حذف بدهی های جاری از کل بدهی ها محاسبه کنید. انتخاب نوع نسبت مورد استفاده بنا به هدف تحلیلگر می تواند متفاوت باشد.

3.   نسبت سرمایه گذاری

این نسبت به شکل خاص بدهی های بلند مدت را با کل سرمایه (بدهی های بلند مدت به علاوه ارزش ویژه صاحبان سهام) یک شرکت مقایسه می کند.

نسبت سرمایه گذاری = (بدهی بلندمدت + ارزش ویژه صاحبان سهام)/ بدهی بلند مدت

• این نسبت یکی از معنادارترین نسبت های بدهی است چرا که دیدی اساسی از استفاده شرکت از اهرم به ما می دهد.
• اگر این نسبت مقدار کمی داشته باشد به این معنی است که شرکت بدهی های بلند مدت کم و ارزش ویژه بالایی دارد و کاملا مشخص است که پایین بودن سطح بدهی ها و وجود بخش سالم ارزش ویژه برند در ساختار سرمایه یک شرکت نشان دهنده تناسب مالی است.
• پس سرمایه گذاران ترجیح می دهند که مقدار نسبت سرمایه گذاری کم باشد.

4.   نسبت جریان نقدینگی به کل بدهی

این نسبت توان شرکت را در پرداخت کل بدهی های خود به وسیله مقایسه این بدهی ها با جریان نقدینگی ایجاد شده توسط عملیات وی در طول بازه ای از زمان مشخص می کند.

نسبت جریان نقدینگی به بدهی = مجموع بدهی ها/ جریان نقدینگی عملیات

• کل بدهی ها به طور کامل متعلق به یک دوره زمانی خاص نیستند و همچنین شامل بدهی های بلندمدت نیز می شوند.
• با اینهمه این نسبت نشان می دهد که آیا نقدینگی ایجاد شده به وسیله عملیات برای پرداخت بدهی های بلند مدت کفایت می کند یا خیر.
• برخلاف سه نسبت مطرح شده در بالا، اینجا عدد مربوط به بدهی در مخرج کسر می آید.
• بنابراین با افزایش جریان نقدینگی عملیات این نسبت افزایش یافته و هر چه این نسبت افزایش یابد مطلوب تر است.

5.   نسبت پوشش سود

توان یک شرکت در پرداخت بدهی هایش به وسیله درآمد عملیاتی آن توسط این نسبت مشخص می شود. این نسبت حاصل تقسیم درآمد شرکت قبل از بهره و مالیات (EBIT) بر هزینه های بهره شرکت در یک بازه زمانی یکسان است.

نسبت پوشش سود = هزینه بهره / EBIT

• هر چقدر مقدار این نسبت بیشتر باشد برای سرمایه گذاران بهتر است.
• این نسبت مالی به عنوان یک نسبت وابسته به بدهی کوتاه مدت با چهار نسبت قبلی کاملا متفاوت است.
• در این نسبت تنها هزینه های بهره در نظر گرفته شده است که اساسا یکی از بدهی های کوتاه مدت است.