مدیریت مالی چیست؟
مدیریت مالی به معنای برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل فعالیت های مالی مثل تامین و استفاده از بودجه شرکت است. به عبارت دیگر مدیریت مالی همان اعمال اصول کلی مدیریت بر روی منابع مالی کسب و کار است. مدیر مالی مسئول اجرا و کنترل این وظایف است.
حوزه فعالیت و عناصر تشکیل دهنده
- تصمیمات سرمایه گذاری از جمله سرمایه گذاری بر روی دارایی های ثابت (همان بودجه بندی سرمایه ای) و همچنین سرمایه گذاری بر روی دارایی های جاری که به عنوان بخشی از تصمیمات سرمایه گذاری با نام تصمیم گیری در مورد سرمایه در گردش شناخته می شود.
- تصمیمات مالی که به افزایش منابع مالی از طریق منابع گوناگون مربوط می شود و این تفاوت منابع مورد استفاده از عوامل گوناگون چون نوع منبع، دوره زمانی تامین مالی، هزینه تامین مالی و بازده حاصل از آن سرچشمه می گیرند.
- تصمیم مربوط به سود سهام که مدیر مالی باید با توجه به توزیع سود خالص اتخاذ نماید. سود خالص به طور کلی به دو قسمت تقسیم می شود :
سود سهام سهامداران : تصمیم در مورد سود سهام و نرخ آن.
سود انباشته : میزان سود انباشته باید با توجه به برنامه های توسعه و تنوع کسب و کار نهایی شود.
اهداف مدیر مالی
فعالیت مدیر مالی به طور کلی به تامین، تخصیص و نظارت و کنترل بر منابع مالی ختم می شود. اهداف مدیر مالی عبارتند از :
- اطمینان از تامین منظم و کافی بودجه های مرتبط.
- اطمینان از ارائه بازده کافی به سهامداران که وابسته به ظرفیت درآمد، قیمت بازار سهام و انتظار سهامداران است.
- اطمینان از استفاده بهینه منابع مالی. به محض آنکه این بودجه تامین شد باید از حداکثر ظرفیت با کمترین هزینه استفاده شود.
- اطمینان از امنیت سرمایه گذاری- به عنوان مثال بودجه باید در معاملات امن سرمایه گذاری شود تا بتوان به نرخ بازده مناسب و کافی دست یافت.
- برنامه ریزی یک ساختار صحیح سرمایه – باید یک ترکیب صحیح و منصفانه از سرمایه در نظر گرفت تا توازن میان بدهی ها و حقوق صاحبان سهام حفظ شود.
وظایف مدیر مالی
- برآورد نیاز سرمایه : یک مدیر مالی باید با توجه به سرمایه مورد نیاز شرکت برآوردهای لازم را انجام دهد. این برآوردها با توجه به سود و هزینه های پیش بینی شده و برنامه های آتی و سیاست های شرکت صورت می گیرند. برآوردها باید به شکلی باشند که ظرفیت درآمدی شرکت را افزایش دهند.
- تعیین ترکیب سرمایه : به محض انجام برآوردهای لازم باید در مورد ساختار سرمایه تصمیم گرفت. این امر مستلزم تجزیه و تحلیل بلند مدت و کوتاه مدت بدهی ها و حقوق صاحبان سهام است. این کار به نسبت سرمایه متعلق به شرکت و بودجه اضافی که می تواند از طرف خارجی به دست آورد بستگی دارد.
- انتخاب منابع تامین مالی : شرکت برای تامین بودجه اضافی گزینه های بسیاری دارد از جمله :
- انتشار سهام و اوراق قرضه
- دریافت وام از بانک ها و موسسات مالی
- سپرده های عمومی جذب شده مثلا به شکل اوراق قرضه
انتخاب هر یک از این عوامل به قدرت و ضعف نسبی هر یک از منابع و دوره زمانی تامین مالی بستگی دارد.
سرمایه گذاری منابع مالی : مدیر مالی می بایست در مورد تخصیص منابع مالی به یک سرمایه گذاری سودآور که تا حد امکان امن و دارای بازدهی منظم است تصمیم گیری نماید.
رهایی از شر منابع مالی مازاد : تصمیمات مربوط به سود خالص بر عهده مدیر مالی است. این کار از دو طریق صورت می گیرد :
تقسیم سود – که شامل شناسایی نرخ سود سهام و سایر مزایا مثل پاداش می باشد.
سود انباشته – که حجم آن متناسب با برنامه های توسعه، نوآورانه و تنوع بخشی شرکت تعیین می شود.
مدیریت نقدینگی : کلیه تصمیمات مدیر مالی باید با توجه به مدیریت نقدینگی گرفته شود. برای بسیاری از اهداف از جمله پرداخت حقوق و دستمزد، پرداخت قبوض برق و آب، پرداخت به بستانکاران، تسویه بدهی های جاری، نگهداری موجودی، خرید مواد اولیه و … به نقدینگی نیاز است.
نظارت های مالی : مدیر مالی نه تنها می بایست منابع مالی را برنامه ریزی، تهیه و استفاده کند بلکه باید بر این منابع مالی کنترل نیز داشته باشد. این کار را می توان از طریق تکنیک های مختلف مثل تجزیه و تحلیل نسبت ها، پیش بینی های مالی، کنترل سود و هزینه و … انجام داد.